Professioneel werken in een familiebedrijf

Werken in het familiebedrijf kan soms belemmerd zijn. Als je managers ook je ouders, broers of andere familieleden zijn, hoe hou je de dingen dan professioneel? Vraag je om op dezelfde manier als anderen te worden behandeld of accepteren alle betrokkenen dat er een ander soort relatie op kantoor heerst? Noem je je moeder in het openbaar 'mama' en je vader 'papa'? En hoe zit het met openhartige feedback voor je eigen groei en ontwikkeling?

Wat experts zeggen
Mensen die succesvol met familie werken, zeggen vaak dat er niets meer verrijkend is dan dat, zegt Claudio Fernández-Aráoz, senior adviseur bij het wereldwijde Egon Zehnder en een expert op vlak van familiebedrijven. Ze spreken van een veel groter gevoel van betekenis in hun leven, maar als er toch iets misgaat, kan de schade verwoestend zijn.

Conflicten met familie over werk kunnen enorme woede, verdriet en schaamte veroorzaken, zegt Rob Lachenauer, CEO en medeoprichter van Banyan Family Business Advisors. "Als gewone mensen ontslagen worden, gaan ze verder met hun leven in een volgene baan. Als een familielid wordt ontslagen, voelt het alsof men ontslagen is van de familie waarin ze geboren zijn."

Hier vindt u enkele tips over effectief samen werken met familieleden.

Werk eerst ergens anders
Ervaring in een extern bedrijf zou een vereiste moeten zijn voordat je aan een carrière begint in het familiebedrijf, zegt Lachenauer. Je krijgt een waardevolle training, verbetert je beoordelingsvermogen over het bedrijfsleven en bouwt vertrouwen op. Je zult ook een broodnodig perspectief krijgen op hoe je hoopt dat je carrière er misschien uit zal zien. Elders beginnen is erg belangrijk, niet alleen door wat je leert in termen van professionele mogelijkheden, maar ook om jezelf fundamenteel te leren kennen en te begrijpen wat je wilt doen als je ouder wordt.

Creëer meteen aparte sferen
Vanaf dag één dat je start in het familiebedrijf, stel je een grens tussen de “familietijd” en de “werktijd”. De twee in elkaar laten overvloeien, is recept voor conflict, volgens Lachenauer. Je wilt niet praten over klanten op zondagavond, of over familiedrama op kantoor. Als je op kantoor bent, ben je bij zakenmensen. Als je thuis bent, ben je familie.

Maak huisregels over welke familiezaken toegestaan zijn om te bespreken op kantoor en vice versa. Het kan handig zijn om te noteren welke hoed je opzet voordat je een gesprek aanvangt. Je kunt bijvoorbeeld een discussie starten door te zeggen: "Ik spreek nu als je zoon, niet jouw werknemer." En als je vindt dat je familie deze grenzen niet eerbiedigt, breng het privé en zo snel mogelijk ter sprake.

Definieer je rol en loopbaan
Zorg dat je een kristalhelder begrip hebt van jouw functieomschrijving en dat anderen weten welke rol jij invult. Op die manier vermijd je onnodig op de tenen van collega's te trappen en geef je niet de indruk dat jij op je lauweren rust. Wees transparant en proactief over jouw verwachtingen en doelen voor de toekomst, vooral als je een baan in de bovenste lagen van het bestuur ambieert. "Successie tussen generaties is een zeer riskant project," vertelt Fernández-Aráoz. “Daarom is het van kritiek belang om vroeg en open te praten over voorwaarden voor promoties. Erken dat jij meer kansen krijgt dan anderen, maar werk hard om ze te verdienen”, zegt Lachenauer.

Gebruik je “kantoorstem”
Let op de details van interacties met familie. Taal is enorm belangrijk. Luister actief en gebruik een professionele toon met elkaar, zodat anderen zich niet door jullie verwantschap uitgesloten voelen of onnodige discussies veroorzaken wanneer grenzen worden geschonden. Lachenauer beveelt aan elkaar niet aan te spreken met bijnamen op het werk, aangezien dat aan andere medewerkers kan signaleren dat de familieverhouding voorrang heeft, maar gedraag je toch natuurlijk en vermijd kunstmatigheden. Als je je bijvoorbeeld ongemakkelijk zou voelen om je moeder bij haar voornaam te noemen, doe het dan niet, maar overweeg het gebruik van haar naam als je haar beslissingen met andere collega's bespreekt.

Zoek onafhankelijke feedback
Eerlijke input krijgen als je de zoon of dochter van de baas bent, kan moeilijk zijn, zo niet onmogelijk. Lachenauer stelt voor deel te nemen aan het standaard beoordelingsproces, maar dat aan te vullen met externe evaluaties om ervoor te zorgen dat je al doende leert en groeit, al dan niet met gebruik van een coach. Het kan een slimme strategie zijn om een onafhankelijk bestuurslid aan te duiden om vorderingen en prestaties te evalueren, zodat je onpartijdig carrièreadvies en objectieve recensies kunt krijgen.

Zorg voor een back-up plan
Wanneer je professionele en persoonlijke levens verstrengeld zijn, kan je eigen identiteit worden overgenomen door de dagelijkse eisen van familie en werk. Voor persoonlijk en professioneel succes is het van cruciaal belang om externe contacten te handhaven. Dat kan betekenen dat je tijd toewijdt aan netwerkevenementen, zodat je zakelijke contacten houdt en nieuwe vaardigheden ontwikkelt. Het kan ook betekenen dat je tijd voor persoonlijke hobby's voorbehoudt of privévakanties plant, zodat je nog ademruimte hebt buiten het bedrijf.

En hoe pijnlijk het ook mag lijken, denk eens na over een plan B, als het familiebedrijf - of jouw plaats daarin - wordt getroffen door slechte tijden. Zorg voor een exitplan. Dan is het niet het einde van de wereld als je het effectief eens nodig hebt.

Naar “Keeping it professional when working in a Family Business”, Harvard Business Review, 2016.